Woordelys

Om met kanker gediagnoseer te word, kan voel asof jy 'n hele nuwe taal moet aanleer. Hier kan jy definisies vind vir woorde wat jou dokter waarskynlik sal gebruik.

A  B  C  D  E  F  G  H  I  J K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U V W X Y Z

A

Adjuvante terapie: – Bykomende behandeling gegee om die kans dat die kanker terugkeer te verminder.

amputasie – Die verwydering van 'n ledemaat of ledemaat deel met chirurgie.

teenliggaam – Deel van die immuunstelsel wat dinge herken wat nie in die liggaam hoort nie en daaraan vashou, insluitend kankerselle.

antigeen – 'n Merker op die oppervlak van 'n sel wat deur die immuunstelsel as 'vreemd' herken word.

B  

biopsie – ’n Mediese prosedure wat behels dat ’n klein hoeveelheid weefsel uit die liggaam verwyder word wat dan onder ’n mikroskoop ondersoek word.

biomerker – 'n Molekule in die liggaam wat 'n spesifieke toestand of proses in die liggaam kan aandui.

C

Kanker – ’n Siekte waar selle onbeheerbaar verdeel en groei en na ander dele van die liggaam kan versprei.

kannule – ’n Buigsame buis wat met ’n klein naald in ’n aar geplaas word, wat dan gebruik kan word om medikasie af te lewer.

Sentrale lyn – ’n Buigsame buis wat in groter are in die borskas geplaas word. Dit kan vir weke/maande in plek bly en kan gebruik word om medikasie te gee en vir bloedtoetse.

Sentrale senuweestelsel – Die brein en rugmurg.

Program vir deernisvolle gebruik– Middels wat nie tans vir osteosarkoom gelisensieer is nie, maar gegee kan word wanneer geen ander behandelings werk nie.

Volledige reaksie – Wanneer 'n kanker heeltemal verdwyn na behandeling.

D

DNA – Die molekule wat die genetiese inligting bevat wat jou die persoon maak wat jy is.

Dosis-eskalasiestudie – 'n Proef waar die dosis van 'n geneesmiddel verhoog word totdat die hoogste veilige dosis gevind word.  

E

Ensiem – Molekules in die liggaam wat chemiese reaksies versnel.

Uitsluitingskriteria – 'n Lys kenmerke wat bepaal wie nie by 'n kliniese proef kan aansluit nie.

Uitgebreide toegang – Middels wat nie tans vir osteosarkoom gelisensieer is nie, maar gegee kan word wanneer geen ander behandelings werk nie.

F

Vrugbaarheid – Die vermoë om kinders te hê.

Eerste-lyn terapie – Die eerste keuse van behandeling.

G

Graad – Hoe vinnig kankerselle groei en verdeel.

I

Immuunstelsel – ’n Stelsel in die liggaam wat infeksie beveg.

Immuunonderdruk – 'n Persoon wat meer vatbaar is om 'n infeksie te kry. Dit kan as gevolg van 'n siekte of behandeling wees.

Immuunonderdrukte – 'n Persoon wat meer vatbaar is om 'n infeksie te kry. Dit kan as gevolg van 'n siekte of behandeling wees.

Insluitingskriteria – ’n Lys kenmerke wat bepaal wie by ’n kliniese proef kan aansluit.

Infusion – 'n Vloeistof soos 'n medikasie wat in 'n aar gegee word.

inhibeerder – ’n Middel wat die funksie van ’n bepaalde proteïen blokkeer of verminder.

binnepasiënt – Wanneer 'n persoon in die hospitaal bly terwyl hy behandeling ontvang.

binneaarse – Medikasie wat in 'n aar gegee word.

L

Plaaslike – Kanker wat net op die plek geleë is waar dit die eerste keer ontwikkel het.

M

Onderhoudsterapie – Behandeling wat gegee word om te voorkom dat kanker vorder of terugkom.

Kwaadaardig– Nog 'n woord om kankerselle te beskryf: selle wat onbeheerbaar groei en verdeel en na ander dele van die liggaam kan versprei.

metastase – Kankerselle het van die plek waar hulle ontwikkel het na ander dele van die liggaam versprei.

Multidissiplinêre span – 'n Groep mediese beroepslui wat vergader om 'n persoon se behandeling te beplan.

N

Neo-adjuvante terapie – Behandeling gegee om die gewas te krimp voor die hoofbehandeling (gewoonlik chirurgie).

Neutropenies - Lae witbloedseltelling.

O

onkoloog – ’n Dokter wat in kanker spesialiseer.

Ortopediese Chirurg – ’n Dokter wat spesialiseer in die behandeling van beenverwante toestande.

buitepasiënt – Wanneer 'n persoon behandeling van 'n hospitaal ontvang, maar nie oornag nie.

P

Kinders – Met kinders te doen.

pediater – Dokters wat toestande wat kinders raak, bestuur.

palliatiewe – Behandelings of sorg wat ontwerp is om die simptome van 'n toestand te help bestuur, maar dit nie genees nie.

Fase – Die verskillende stadiums van kliniese proewe wat gedoen moet word om 'n nuwe geneesmiddel te ondersoek. Fase 1 is die eerste fase terwyl fase 4 die finale fase is. Lees meer oor die fases na hierdie skakel.

Gedeeltelike reaksie – Wanneer 'n gewas na behandeling kleiner word, maar nie heeltemal verdwyn nie.

Placebo – ’n Onaktiewe behandeling wat tydens ’n kliniese proef toegedien word en met die geneesmiddel van belang vergelyk word om te sien hoe doeltreffend die middel is. Die placebo-middel sal soos die aktiewe middel lyk, sodat deelnemers aan die proef nie weet watter middel hulle ontvang nie, wat die resultate kan beïnvloed. Jy sal nie 'n placebo op sy eie gegee word as jy aktiewe behandeling vir jou osteosarkoom benodig nie.

plaatjies – Selle in die bloed wat help om bloeding te stop.

Post-operasie - Na die operasie

Progressie gratis oorlewing – Hoe lank 'n persoon met kanker leef, maar dit word nie erger nie.

profilakse – Behandeling gegee om te verhoed dat iets gebeur.

prostetiese – ’n Toestel wat ontwerp is om ’n vermiste liggaamsdeel te vervang.

Protein – Gevind in selle en benodig vir die ontwikkeling, groei en funksie van ons liggame.

Pulmonêre Metastase – Kankerselle wat na die longe versprei het.

R

herhalende – Kanker wat behandel word, maar dan terugkom.

Refractory – Kanker wat nie op behandeling reageer nie.

terugval – Kanker wat behandel word, maar dan terugkom.

vergifnis – Wanneer daar nie meer bewyse van kanker in 'n persoon se liggaam is nie.

Reseksie – Die chirurgiese verwydering van gewasse.

S

Stabiele siekte – Kanker wat nie weggaan of vorder nie.

Stadium – 'n Manier om die grootte en verspreiding van kanker te karakteriseer en te help om behandeling te rig.

Studietipe – Daar is verskillende tipes proewe wat gedoen word om verskillende tipe vrae te beantwoord. Lees meer oor die studietipes na hierdie skakel.

sistemiese - Beïnvloed die hele liggaam.

T

Weefsel – 'n Georganiseerde groep selle wat saam optree om 'n funksie te verrig.

gewas – ’n Massa selle wat groei waar hulle nie behoort te wees nie. Gewasse kan goedaardig of kwaadaardig wees. Goedaardige gewasse versprei nie na ander dele van die liggaam nie, terwyl kwaadaardige gewasse kankeragtig is en die potensiaal het om te versprei.